Zaćma - wyjątkowo powszechne schorzenie wieku starczego

Przednią część oka stanowią soczewki, których zadaniem jest skupianie promieni świetlnych na siatkówce. Zaćma, zwana inaczej kataraktą, to po prostu zmętniała soczewka wewnątrzgałkowa. Do jej głównych objawów zalicza się pogorszenie widzenia (mało klarowny, rozmazany obraz), łzawienie, podwójne widzenie jednooczne, a także nadwrażliwość na światło. Nieleczona zaćma w efekcie doprowadzić może nawet do ślepoty.

Najczęstszą przyczyną zaćmy jest wiek pacjenta - jest to choroba głównie wieku starszego. Zaćma może jednak występować także u młodszych pacjentów. W tym wypadku powodem jej występowania mogą być: urazy oka, stany zapalne oka, przewlekła cukrzyca, przyjmowanie niektórych leków (np. leków sterydowych), nadmierny stres, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu. Bardziej narażone na wystąpienie zaćmy są również osoby mające częsty kontakt z chemikaliami lub innymi szkodliwymi dla oczu substancjami.

Głównym sposobem leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne. - Zabieg operacyjny fakoemulsyfikacji soczewki z jednoczasowym wszczepieniem sztucznej soczewki obecnie jest zabiegiem bezpiecznym, z wysokim procentem skuteczności i szybką rehabilitacją wzrokową. Z najwyższą skutecznością zabiegu najczęściej mamy do czynienia u pacjentów ze średnio zaawansowaną zaćmą (średniotwardą lub miękką). Z kolei w przypadku pacjentów z bardziej zaawansowaną chorobą (przejrzałą, dojrzałą) wzrasta ryzyko niepowodzenia zabiegu - tłumaczy Marzanna Andreasik, chirurg okulista, lekarz w Szpitalu Okulistycznym w Bielawie na Dolnym Śląsku.

- Istotnym czynnikiem ryzyka jest też wiek pacjenta, szczególnie po 90 roku życia. Zabieg wykonywany jest bowiem w znieczuleniu kroplowym, przy którym wymagany jest kontakt słowny z pacjentem. Ludzie w podeszłym wieku często mają problemy ze słuchem i niedostatecznie współpracują z zespołem operacyjnym. Znieczulenie kroplowe ma natomiast swoje dobre strony. Pacjent po zabiegu jest natychmiast uruchamiany. W większości przypadków zabiegi mogą być wykonywane w systemie jednego dnia. Polega on na przyjęciu pacjenta na oddział w dniu zabiegu. Po godzinie pacjent zazwyczaj może udać się do domu. Następnego dnia ma miejsce kontrolne badanie, mające na celu sprawdzenie stanu gałki ocznej, zmierzenie ciśnienia śródgałkowego, wdrożenie leczenia miejscowego - dodaje dr Marzanna Andreasik.

Pomimo niskiego zagrożenia wystąpienia powikłań związanych z zabiegiem usuwania zaćmy, za każdym razem istnieje niewielkie ryzyko. - Powikłania te mogą wystąpić w trakcie zabiegu operacyjnego, a także po nim. Można mówić tu zarówno o przypadkowym skaleczeniu (erozji) gałki ocznej, jak i o poważniejszych powikłaniach, do jakich zalicza się przerwanie torebki własnej soczewki lub zwichnięcie soczewki na dno komory ciała szklistego. Powikłania te utrudniają wszczepienie sztucznej soczewki lub całkowicie je uniemożliwiają. Bardzo rzadko występującym powikłaniem jest także krwotok wypierający (1 na 10 tys. przypadków). Jednym z najbardziej groźnych powikłań, jakie mogą wystąpić po zabiegu jest zapalenie wnętrza gałki ocznej. Ryzyko wystąpienia tego powikłania to 1 na 3 tys. zabiegów - wyjaśnia okulistka.

W celu zapobiegania ewentualnym powikłaniom pooperacyjnym pacjentom zaleca się przede wszystkim zachowanie higieny osobistej przed zabiegiem oraz po nim. Należy również pamiętać o unikaniu dotykania oczu, a szczególnie ich pocierania. Nie zaleca się przebywania w zakurzonych pomieszczeniach. Po zabiegu przeciwwskazania dotyczą także kąpieli na basenie, w jeziorach i innych zbiornikach wodnych. - W przypadku zauważenia jakiegokolwiek niepokojącego objawu ze strony operowanego (zaczerwienienie oka, pogorszenie widzenia) pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do ośrodka, w którym był operowany. Wczesne wdrożenie leczenia zapalenia wewnątrzgałkowego jest istotnym czynnikiem powrotu ostrości wzroku - dodaje dr Andreasik.